نقش بازارهای نوظهور در تغییرات نرخ ارزهای بین‌المللی
بازارهای نوظهور (Emerging Markets) به اقتصادهایی اطلاق می‌شود که در حال رشد سریع و توسعه هستند و در عین حال از نظر ثبات و توسعه اقتصادی، هنوز به سطح کشورهای پیشرفته نرسیده‌اند. این بازارها در دهه‌های اخیر به بازیگران مهمی در اقتصاد جهانی تبدیل شده‌اند و تأثیر قابل توجهی بر نرخ ارزهای بین‌المللی دارند. با توجه به رشد اقتصادی قوی و افزایش مشارکت در تجارت جهانی، کشورهای نوظهور نقش مهمی در شکل‌گیری تغییرات نرخ ارز ایفا می‌کنند. در این مقاله از سایت آموزش ترید طوفان، به بررسی نقش این بازارها در نوسانات و تغییرات نرخ ارزهای بین‌المللی خواهیم پرداخت.
1. ویژگی‌های بازارهای نوظهور
بازارهای نوظهور شامل کشورهایی مانند چین، هند، برزیل، روسیه، آفریقای جنوبی، مکزیک، ترکیه و اندونزی هستند. این کشورها به دلیل رشد اقتصادی بالا، منابع طبیعی غنی، جمعیت جوان و رو به افزایش، و همچنین افزایش قدرت خرید، توجه سرمایه‌گذاران جهانی را به خود جلب کرده‌اند. هرچند این اقتصادها در حال توسعه هستند، اما همچنان در معرض نوسانات اقتصادی، بی‌ثباتی سیاسی و ضعف در زیرساخت‌ها قرار دارند.
2. تأثیر بازارهای نوظهور بر تقاضا و عرضه ارزهای بین‌المللی
بازارهای نوظهور به دلیل افزایش سهم در تجارت جهانی و حجم بالای صادرات و واردات، تأثیر مستقیمی بر تقاضا و عرضه ارزهای بین‌المللی دارند. بسیاری از این کشورها صادرکننده بزرگ مواد اولیه مانند نفت، گاز، فلزات و محصولات کشاورزی هستند. از آنجایی که کالاهای صادراتی آن‌ها به ارزهای خارجی مانند دلار آمریکا و یورو قیمت‌گذاری می‌شود، تغییرات در حجم تجارت آن‌ها می‌تواند تأثیرات عمده‌ای بر نرخ ارزهای بین‌المللی داشته باشد.
الف) افزایش تقاضا برای ارزهای خارجی
وقتی کشورهای نوظهور با رشد اقتصادی روبه‌رو می‌شوند، تقاضا برای واردات کالاها و خدمات افزایش می‌یابد. این امر باعث افزایش تقاضا برای ارزهای خارجی نظیر دلار و یورو می‌شود که به نوبه خود می‌تواند باعث افزایش ارزش این ارزها شود. برای مثال، رشد سریع اقتصاد چین در دهه‌های اخیر باعث شد که تقاضا برای دلار آمریکا به دلیل واردات مواد اولیه و کالاهای سرمایه‌ای به شدت افزایش یابد.
ب) تأثیر بر ارزهای محلی و جفت ارزها
تغییرات در اقتصادهای نوظهور می‌تواند به نوسانات شدید در نرخ ارزهای محلی آن‌ها منجر شود. این نوسانات معمولاً به دلایل اقتصادی و سیاسی مختلف رخ می‌دهد و به‌طور غیرمستقیم بر نرخ برابری ارزهای دیگر نیز تأثیر می‌گذارد. برای مثال، کاهش ارزش لیر ترکیه در سال‌های اخیر نه تنها تأثیراتی بر اقتصاد ترکیه داشت، بلکه به دلیل حجم بالای تجارت با اروپا و خاورمیانه، بر جفت ارزهایی همچون یورو/لیر و دلار/لیر نیز تأثیرگذار بود.
بیشتر بخوانید: تأثیر روابط تجاری بین‌المللی بر نرخ ارزها در بازار فارکس
3. نقش سرمایه‌گذاری‌های خارجی در نوسانات نرخ ارز
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر تغییرات نرخ ارزهای بین‌المللی در بازارهای نوظهور، جریان‌های سرمایه‌گذاری خارجی است. سرمایه‌گذاران خارجی به دنبال فرصت‌های سودآور در بازارهای نوظهور هستند و به همین دلیل حجم سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی (FDI) و سرمایه‌گذاری‌های پرتفوی (Portfolio Investment) در این کشورها به شدت افزایش یافته است. با این حال، این جریان‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند به دلیل عدم ثبات اقتصادی و سیاسی، به سرعت معکوس شوند و به خروج سرمایه‌ها منجر شوند که این مسئله تأثیرات عمیقی بر نرخ ارز دارد.
الف) ورود سرمایه و تقویت ارزهای محلی
هنگامی که سرمایه‌گذاران خارجی به بازارهای نوظهور وارد می‌شوند، تقاضا برای ارزهای محلی افزایش می‌یابد و این امر می‌تواند به تقویت ارزش ارزهای محلی منجر شود. این جریان‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند در قالب سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در زیرساخت‌ها و تولید و یا سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت در بازارهای مالی انجام شود.
ب) خروج سرمایه و کاهش ارزش ارزهای محلی
در شرایط بحرانی، سرمایه‌گذاران به سرعت سرمایه‌های خود را از بازارهای نوظهور خارج می‌کنند و به سمت ارزهای امن‌تر مانند دلار آمریکا و ین ژاپن حرکت می‌کنند. این خروج سرمایه‌ها می‌تواند به سقوط ارزش ارزهای محلی منجر شود. به عنوان مثال، در بحران مالی ترکیه در سال ۲۰۱۸، خروج سرمایه‌های خارجی باعث کاهش شدید ارزش لیر ترکیه شد که این کاهش ارزش تأثیرات قابل توجهی بر نرخ برابری دلار/لیر و یورو/لیر داشت.
4. تأثیر سیاست‌های اقتصادی و پولی در بازارهای نوظهور
سیاست‌های اقتصادی و پولی در بازارهای نوظهور به طور مستقیم بر نرخ ارزهای بین‌المللی تأثیر می‌گذارد. بانک‌های مرکزی در این کشورها ممکن است برای کنترل تورم یا حفظ ثبات ارزهای محلی، اقدام به تغییر در نرخ بهره کنند که این تغییرات می‌تواند باعث نوسانات در بازار فارکس شود.
الف) افزایش نرخ بهره و تقویت ارزهای محلی
هنگامی که بانک‌های مرکزی بازارهای نوظهور نرخ بهره را افزایش می‌دهند، این امر می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران خارجی منجر شود و تقاضا برای ارزهای محلی افزایش یابد. افزایش نرخ بهره، معمولاً باعث تقویت ارزش ارزهای محلی می‌شود و در نتیجه نرخ برابری ارزهای بین‌المللی نیز تغییر می‌کند.
بیشتر بخوانید: نقش نرخ بهره در تغییرات ارزهای بین‌المللی
ب) کاهش نرخ بهره و تضعیف ارزهای محلی
در مقابل، کاهش نرخ بهره می‌تواند به خروج سرمایه‌های خارجی و کاهش ارزش ارزهای محلی منجر شود. این تغییرات در سیاست‌های پولی می‌تواند به طور غیرمستقیم بر نرخ برابری ارزهای دیگر نیز تأثیرگذار باشد.
5. ریسک‌های سیاسی و اقتصادی در بازارهای نوظهور
ریسک‌های سیاسی و اقتصادی در بازارهای نوظهور از جمله عواملی هستند که می‌توانند باعث نوسانات شدید در نرخ ارزهای بین‌المللی شوند. بی‌ثباتی سیاسی، فساد، تحریم‌ها و تغییرات در سیاست‌های دولتی همگی عواملی هستند که می‌توانند به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و خروج سرمایه‌ها از این کشورها منجر شوند.
الف) تأثیر بی‌ثباتی سیاسی بر ارزهای محلی
در بسیاری از بازارهای نوظهور، بی‌ثباتی سیاسی و تغییرات ناگهانی در سیاست‌های دولتی می‌تواند باعث نوسانات شدید در ارزش ارزهای محلی شود. برای مثال، در طول بحران سیاسی برزیل در سال‌های اخیر، شاهد کاهش شدید ارزش رئال برزیل بودیم که این امر تأثیرات گسترده‌ای بر جفت ارزهای مربوط به دلار و یورو داشت.
ب) تأثیر تحریم‌ها بر نرخ ارزها
تحریم‌های اقتصادی که علیه برخی از کشورهای نوظهور اعمال می‌شود، می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر نرخ ارزهای آن‌ها داشته باشد. تحریم‌ها اغلب منجر به کاهش دسترسی به ارزهای خارجی و کاهش تجارت بین‌المللی می‌شود که به کاهش ارزش ارزهای محلی منجر می‌گردد.
6. نتیجه‌گیری
بازارهای نوظهور به عنوان بازیگران مهم در اقتصاد جهانی، تأثیرات عمده‌ای بر تغییرات نرخ ارزهای بین‌المللی دارند. از طریق تأثیرگذاری بر تقاضا و عرضه ارزهای خارجی، ورود و خروج سرمایه‌گذاری‌های خارجی، و تغییرات در سیاست‌های پولی، این بازارها نقش مهمی در شکل‌گیری نوسانات ارزهای بین‌المللی ایفا می‌کنند. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران در بازار فارکس باید به دقت تحولات اقتصادی و سیاسی در بازارهای نوظهور را دنبال کنند تا بتوانند به درستی نوسانات ارزها را پیش‌بینی کنند و از فرصت‌ها یا تهدیدهای موجود در این بازارها بهره ببرند.